#Muzički april

– Piše: Tamara Gavrić –

Književnost kao umjetnost možemo povezati sa mnogim umjetnostima koje postoje, ali da li ste ikada razmišljali o odnosu književnosti i muzike? Da li ih je moguće spajati i ako jeste na koji način? E tome ću pisati u ovom tekstu.

Na samom početku bih istakla da je veliki broj muzičara kao svoju inspiraciju koristilo upravo neko književno djelo. Led Cepelin, Erik Klepton i mnogi drugi muzičari poznati su po tome da su neki od njihovih muzičkih hitova upravo nastali pod uticajem neke pročitane knjige. Muzičari često bježe od realnosti, stvarajući kroz svoju melodiju neki novi svijet, sopstveni svijet koji je stvoren po njihovim pravilima, pa nam upravo to daje objašnjenje zašto je njima književnost poslužila kao inspiracija.

Da li znate ko je bio Edgar Alan Po i zašto je on bitan kada govorimo o ovoj temi?

Edgar Alan Po (19.01.1809 – 7.10.1849), je bio i ostao jedan od najznačajnijih američkih pisaca svih vremena, a pored svojih književnih djela pisao je književne kritike, bio urednik, esejista i publicista. Književni pravac kojem je on pripada bio je romantizam, pa se čak može reći da je on I bio njegov predstavnik. Tokom istraživanja o životu Poa došla sam do zaključka da on nije živio u bogatstvu već je bsasvim suprotno, ali nijednog trenutka nije odustao od onog što on zaista jeste – umjetnik koji stvara emocijama ali i razumom. Zanimljivo je reći da postoje mnogi muzičari koji su u tim njegovim djelima pronašli inspiraciju za stvaranje nekih svojih muzičkih djela.

Koji su to muzičari koji su vezivali svoju umjetnost za stvaranu umjetnost Edgara Alana Poa?

Veliki je broj njih. Od grupe Queen preko Beatlesa, do Bob Daylana…Ali ja bih istakla Joana Baeza i pjesmu pod nazivom Anabel Lee.

Pjesmu Anabel Li, Edgara Alana Poa koju Vam prenosim u cjelosti:

U carstvo na žalu sinjega mora –
pre mnogo leta to bi –
življaše jednom devojka lepa
po imenu Anabel Li;
i samo jedno joj beše na umu
da se volimo mi.
U carstvu na žalu sinjega mora
deca smo bili mi,
al volesmo se više no iko
ja i Anabel Li,
ljubavlju s koje su patili žudno
nebeski andjeli svi.
I zato, u carstvu na morskome žalu,
pradavno ovo se zbi
poduhnu vetar noću sa neba,
sledi mi Anabel Li
i dođoše od mene da je odnesu
njezini rođaci svi,
u grob na morskome je spustiše žalu
da večni sanak sni.
Andjele zavist je morila što su
tek upola srećni ko mi
da! zato samo ( kao što znaju
u carstvu onome svi)
poduhnu vetar sa neba i sledi
i ubi mi Anabel Li.
Al mi nadjačasmo ljubavlju one
što stariji behu no mi –
što mudriji behu no mi –
i slabi su andjeli sve vasione
i slabi su podvodni duhovi zli
da ikad mi razdvoje dušu od duše
prelepe Anabel Li
Jer večite snove, dok Mesec sjaj toči,
snivam o Anabel Li
kad zvezde zaplove, svud viđam ja oči
prelepe Anabel Li
po svu noć ja tako uz dragu počivam,
uz nevestu svoju, uz život svoj snivam,
u grobu na žalu, tu ležimo mi,
a more buči i vri.

Po sadržini i motivima koje možemo primijetiti, zaključujemo da je ova pjesma balada. U osnovi pjesme je motiv mrtve drage, koji je kao motiv opisivan i u našoj književnosti. Pjesma takođe u sebi sadrži i mitološko porijeklo, konkretno priču o čuvenom pjevaču Orfeju koga snažno pogađa smrt njegove drage i koji pokušava da je vrati u život. Upravo ovi motivi i pjesma u cjelosti poslužila je kao inspiracija Donu Dilworthiju da uradi pjesmu u muzičkom smislu pod istim nazivom – Anabel Lee. Pjesma je objavljena na albumu pod nazivom Joan i izazvala je veliku pažnju publike.

Ono što je takođe interesantno jeste priča koja se vezuje za pjevača čije je ime Ville Valo koji je frontmen grupe pod nazivom HIM. Naime, Valo je bio veliki ljubitelj književnih djela Edgara Alana Poa, pa nije slučajnost da je u mnogim svojim pjesmama koristio njegove citate. Ali to nije ono najinteresantnije. Valo je vjerovali ili ne, otišao korak dalje što se tiče te opsjednutosti sa Poom, pa je na svojim leđima istetovirao njegove oči. Kako je inače ljubitelj tetovaža, to nije izazvalo veliku pažnju dok se nije došlo do informacije da su to zapravo oči jednog od najvećih američkih pisaca svih vremena – Poa. Na samom kraju, zanima me da li u Vama neka pjesma može da izazove emociju koju vežete za neko književno djelo? I ako je moguće da muzika nastaje ona osnovu književnosti, da li je moguća obrnuta varijanta?