– Piše: Dušica Miljanić –

Dramska umjetnost je godinama stvarana pod uticajem tvrdoglavog pojedinaca koji pokušava da pokrene emociju u svom mikro svijetu, prezentujući sebe kroz svaku rečenicu i svaki pokret glumca prema publici. 

Ekspozicijom djela je zategnuta nevidljiva nit do prvog obraza, obrve, usne, u redovima za sjedenje, čime se može i osjetiti zainteresovanost pojedinca u masi za izvodjenje aktuelnog komada. Jer onog trenutka kada se ta nit prekine, blago se uzdrma i emocija koja je u glumcu buktala od samog izlaska na scenu. 

Odnos publike prema dramskoj umjetnosti mijenjao se vijekovima unazad, ali činjenica da je mišljenje mase presudno u  odredjivanju vrijednosti dramskog djela, ostala je ista. 

“Navika nas zarobljava. Ako se pojavio čovek koji nosi u sebi iskru stvaralačkog duha, ako je stvorio neko delo, u prvi mah on iznenađuje i podvaja duhove; malo-pomalo, sjedinjuje ih; uskoro gomila podražavalaca ide za njim; uzori se množe, zapažanja se nagomilavaju, pravila bivaju postavljena, umetnost se rađa, njene se granice utvrđuju; i sve što nije obuhvaćeno tesnim prostorom unutar obeleženog kruga proglašava se nastranim i lošim.”, formulisao je francuski filozof Deni Didro koji je sebe smatrao reformistom tradicionalnog pozorišta.

Jedan od tih tvrdoglavih pojedinaca, baš iz revolta prema navici, a pod uticajem moćnog oružja u procesu socijalizacije društva – LJUBAVI, ljubavi prema tadašnjoj djevojci koja je predano radila na svojim predstavama zbog kojih je on noći čekao sam, odlučuje da napiše scenario za predstavu u kojoj će se na jedan iskren način dotaći odnosa Glumac – Publika i obostranih mišljenja i očekivanja. Djelo je simbolično nazvano “Psovanje publike”, a napisao ga je Peter Handke 1966.g.

Ontološka vrijednost pozornice ne postoji ukoliko nema publike u prvim redovima koja će tu pozornicu do srži da osjeća, voli ili mrzi, da joj zamjera, psuje ili se osmjehuje. A njena stvarna ljepota je u faktoru nepredvidljivosti, publika ne zna šta je čeka kada se dignu zavjese. 

Ali tu se zalama i činjenica da glumac takodje ne zna šta ga čeka jer igranje komada na sceni pred kritički nastrojenim ljudima predstavlja živu materiju koja se tokom trajanja komada odbija od jedne strane do druge, zbog čega nastupaju improvizacije. 

“Psovanje publike”, kao djelo nastalo prije više od pola vijeka govori o svevremenosti Handkea koji je u svojim djelima obuhvatao sve od Aristotelovog jedinstva mjesta, vremena i radnje do Garika, Brehta i drugih. 

Obilježavajući kraj avangarde, predstava je prvi put odigrana u Njemačkoj a kasnije i u cijeloj Evropi. 

Uspio je da na sebi svojstven način zasijeni neka od najpoznatijih djela dramske umjetnosti uopšte, a o popularnosti predstave na našim prostorima govori i činjenica da je Ljubiša Ristić pušta u etar poslednje dvije decenije.

Smjelost stvaraoca da kroz svoja djela publici daje lekcije bila je daleko nadmoćnija do pojave kritičara, sada su kritičari zapravo publika a oni svakako ne dozvoljavaju bilo kakvu vrstu davanja lekcija.

Inteligentno stvorena iluzija pozorišta koja dovodi i publiku na scenu mogla bi se opet naći na repertoarima pozorišta, naročito nakon uručenja Nobelove nagrade Peteru Hankeu 2019g. Ne propustite priliku da je pogledate i podijelite emocije glumaca na sceni!