Izvor: nationalgeographic.rs

Vitruvijev čovjek je jedan od najpoznatijih crteža renesanse, a kako je on nastao?

Vitruvijev čovjek je nastao oko 1490. godine i jedan je od najpoznatijih crteža Leonarda da Vinčija, ali i iz čitavog perioda renesanse. Leonardo ga je nacrtao na osnovu svojih studija o ljudskoj proporciji, simetriji i ravnoteži, premošćujući tako jaz između umjetnosti i matematike.

Tako, ukratko, čuveni crtež definišemo danas, ali ko je Vitruvije, i zbog čega je to njegov čovjek? Zašto je on nastao?

Smješten u istorijski kontekst, u vrijeme kada traje period renesanse i drugi manji ali značajni, filozofski i naučni pokreti, razlozi za nastanak Vitruvijevog čovjeka su slojeviti, ali potrudićemo se da vam damo odgovore na ova pitanja.

Da Vinči je istraživao vezu između čovjeka i prirode kroz savršeni brak matematike i umjetnosti. Njegov cilj je bio da matematički pokaže da su čovjek i priroda jedno, a ta njegova ideja materijalizovana je Vitruvijevim čovjekom.

Da Vinči je Vitruvijevim čovjekom pokušao da predstavi i makrokosmos, tj univerzum, kroz mikrokosmos, tj ljudsko biće – i obrnuto.

U Vitruvijevog čovjeka utkane su i ideje humanizma, filozofskog i intelektualnog pokreta koji je bio rasprostranjen u doba renesanse i uticao je na mnoge umjetnike, uključujući i da Vinčija. Renesansni humanizam istraživao je i oživljavao klasične ideale kroz grčku i rimsku književnost, ali i umjetnost, posebno skulpturu.

Bio je to novi, revolucionarni misaoni pokret koji je uzdizao tradicionalne načine posmatranja pojedinca zasnovano na hrišćanskoj religiji. Ovaj pokret doveo je u pitanje čovjekovo mjesto u univerzumu što je da Vinčiju dalo ideju da ga u njega smjesti.

Ko je bio Vitruvije?

Naziv Vitruvijev čovjek potiče od italijanskog L’Uomo Vitruviano, djelo poznato i kao Le proporzioni del corpo umano secondo Vitruvio, što znači “Proporcije ljudskog tijela prema Vitruviju”.

Rimski arhitekta Marko Vitruvje Polio (Marcus Vitruvius Pollio), živio je tokom 1. vijeka prije nove ere. Autor je čuvenog traktata “Deset knjiga o rahitekturi” (De architectura, libri decem). U trećoj knjizi u prvom poglavlju nalazi se naslov “O simetriji: u hramovima i u ljudskom tijelu”, u okviru kog Vitruvije takođe raspravlja o ljudskim proporcijama. Upravo ta kniga poslužila je Leonardu da Vinčiju da stvori svoj, danas čuveni crtež.

Tehnika

Vrijednost ovog crteža ne leži samo u njegovom filozofskom značenju i uporištu, nego i u Leonardovoj vještini.

Leonardo da Vinči je takođe koristio tehnike poput sjenčenja različitih djelova tijela kako bi ukazao na veću dubinu i trodimenzionalnost. (Sjetite se da je ovo crtež napravljen tušem, i još jednom prikazuje nivo da Vinčijevih umjetničkih vještina da predstavi veliki broj detalja).

Njegovu vještinu vidimo u prikazu prirodnog stiskanja šaka, odmah ispod pazuha, kod stopala, tačnije ispod njegovog unutrašnjeg desnog (našeg levog) stopala, u predjelu vrata i u licu. Vidimo delikatno sjenčenje ispod očiju i oko naboranih područja.

Radeći sa jednostavnim mastilom na papiru, da Vinči uspijeva da stvori trodimenzionalnost. On je stvorio superiornu figuru unutar granica kruga i kvadrata, koja daje osećaj kretanja.

Gdje se danas nalazi Vitruvijev čovjek?

Vitruvijev čovjek se nalazi u muzeju Gallerie dell’Accademia u Veneciji, Italija, čuva se na tamnom mjestu u posebno prilagođenim temperaturnim uslovima i tek ponekad se izlaže.